Mustafa Akgül Özgür Yazılım 2023 Yaz Kampı Başlıyor!
Linux Kullanıcıları Derneği ve Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi işbirliğiyle yapılan Mustafa Akgül Özgür Yazılım Yaz Kampı, 25 Ağustos’ta başlıyor. Linux ve Özgür yazılıma ilgi duyan herkes, 10 gün boyunca kampta verilen eğitimlere ücretsiz katılabiliyor.
Üretmeyi ve paylaşmayı temel alan “özgür yazılım” felsefesinin Türkiye’de geliştirilmesi amacıyla, Linux Kullanıcılar Derneği tarafından 2010 yılından bu yana organize edilen Özgür Yazılım Kampı’nda, sadece GNU/Linux sistemi değil, birçok özgür yazılım, alanında uzman gönüllü eğitmenler tarafından anlatılıyor.
2018 yılından bu yana, Türkiye’de özgür yazılımın yaygınlaşması için büyük emeği bulunan merhum Doç. Dr. Mustafa Akgül’ün adıyla anılan Özgür Yazılım Kampı ile yazılımın sınırlarının ortadan kaldırılması hedefleniyor.
Kamu ve özel sektör ayrımı yapılmaksızın tüm çalışanların yanı sıra, üniversite öğrencilerinin de katılabileceği kampta, bu yıl da pek çok önemli başlıkta eğitim verilecek.
Aşağıdaki listede 2023 yılı eğitimleri yer alıyor:
GNU/Linux Sistem Yönetimi
Golang 101 Eğitimi
Blockchain 101
Linux on Arm
Ağ Yönetimine Giriş
R ile Veri Görselleştirme
Flutter ile Uygulama Geliştirmeye Giriş
Python & Qt: Temel Programlama ve Uygulama Geliştirme
Laravel ile Full-Stack Development
PHP ile Web Programlamaya Giriş
Veri Bilimine Giriş ve Python Programlama
Özgür Yazılımlarla Pratik Harita Yapımı (OpenStreetMap)
Farklı alanlarda, farklı bilgi düzeylerine hitap eden paralel sınıflarda gerçekleştirilecek eğitimlere katılım ücretsiz olacak. Katılımcılar yalnızca, kendi yol, konaklama ve yemek masraflarını karşılayacak.
Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi’nde 25 Ağustos’ta başlayacak olan Mustafa Akgül Yaz Kampı, 3 Eylül’de sona erecek.
1991 yılında, ODTÜ ve TÜBİTAK tarafından, internet teknolojilerini kullanan yeni bir ağın tesis edilmesi amacı ile bir proje başlatıldı. Projenin gerçekleştirilmesi ile, Ülkemiz, ABD – Ulusal Bilim Vakfı (NSF) ağına (TCP/IP protokolü üzerinden) ilk kez 1993 yılında internete bağlandı. Türkiye’de üniversitelerin başını çektiği internet, ODTÜ’nün ardından 1994-96 yılları arasında Bilkent, Boğaziçi, Ege ve İstanbul Teknik Üniversitesi’nde de hayata geçti. İnternetin Türkiye’de ticari kuruluşlarda kullanılması süreci, 1994 yılında T.C.Merkez Bankası ile başladı ancak diğer kuruluşlar ve hane halkları gibi geniş kitlelere ulaşması 1996 yılı sonunda mümkün oldu. 12 Nisan 2023 günü, Türkiye’de internetin 30.yıl dönümü. Bu özel günde, tüm internet paydaşları ile bir araya gelmek, “dünü anmak”, “bugünü tartışmak” ve “geleceği hayal etmek” istedik. Ayrıca, bir “İnternet Arşivi” oluşturuyoruz. “Galeri” sayfasına eklediğimiz bu belge ve bilgilerin çoğalması en büyük dileğimiz. Türkiye’de İnternet’in 30. Yılı Etkinliği 12-13 Nisan 2023 Tarihlerinde ODTÜ Kültür ve Kongre Merkezinde yapılacaktır. “İnternetin Türkiye’de 30.Yılı” etkinliğimizde sizleri aramızda görmekten onur duyarız. Kayıt ve etkinlik programı için web sayfamızı ziyaret etmeyi unutmayınız. https://www.internet.org.tr/ Etkinlik Kayıt Formu https://kayit.internethaftasi.org.tr/register
Etkinliği Destekleyen Sivil Toplum Kuruluşları Ağ Yöneticileri Derneği Alternatif Bilişim Derneği Bilgi Teknolojileri Derneği (BiTekDer) ISACA Ankara Chapter İnternet Derneği (ISOC-TR) İnternet Teknolojileri Derneği (InetD) Linux Kullanıcıları Derneği (LKD) Pardus Kullanıcıları Derneği (PKD) Serbest Telekomünikasyon İşletmecileri Derneği (TELKODER) TMMOB Bilgisayar Mühendisleri Odası (BMO) TMMOB Elektrik Mühendisleri Odası (EMO) TOBB Telekomünikasyon Meclisi TOBB Yazılım Meclisi Türkiye Açık Kaynak Platformu Türkiye Bilişim Derneği Türkiye Zeka Vakfı
Türkiye’de 30. Yılında da İnternet Yaşamdır etkinliği için yorumlar kapalı
Mustafa Akgül Özgür Yazılım Kış Kampı 2023 başvuruları açıldı. 15 Ocak 2023 23:59’a kadar devam edecek.
Linux Kullanıcıları Derneği ve Eskişehir Osmangazi Üniversitesi işbirliğiyle yapılan “Mustafa Akgül Özgür Yazılım Kış Kampı”, 4-8 Şubat 2023 tarihlerinde Üniversitenin Meşelik Kampüsün’de toplanıyor. Kış Kampı, 1999 yılında Akademik Bilişim Konferansları öncesinde tek bir sınıfta düzenlenen seminer olarak başlayıp zaman içinde genişleyerek önce eş zamanlı 3-4 sınıfa, ardından da 2009 yılından itibaren 4 günlük kapsamlı kurslara dönüşmüştür. 2020 yılından sonra Akademik Bilişim Konferansları’nın yapılmaması nedeniyle bağımsız etkinlik biçiminde düzenlenen Kış Kampı, 1500 katılımcı ve 100 yakın eğitmen ile sektördeki marka etkinliklerden biri olarak sayılmaktadır. 2023 yılında ise Kış Kampı 5 gün olarak büyümesini sürdürmektedir. Özgür yazılım’ın yaygınlaşması için büyük emeği bulunan merhum Mustafa Akgül‘ün adını yaşatan Mustafa Akgül Özgür Yazılım Kış Kampı’nda, alanında uzman eğitmenler 5 gün boyunca kurslar verecektir. Eğitimlere, kamu ve özel sektör ayrımı yapılmaksızın tüm çalışanların yanında üniversite öğrencileri de ücretsiz olarak katılabilecektir. Yazılımın sınırlarının ortadan kaldırılmasını hedefleyen özgür yazılım hareketi hakkında yeni iş modellerinin de gündeme getirileceği Kış Kampı’nda üretici bağımlılıkları ve yazılım tekelciliğinin önlenmesi konuları da kurslarda işlenecektir.
Mustafa Akgül Özgür Yazılım Kış Kampında bu sene 17 farklı konu hakkında eğitim yapılacaktır.
GNU/Linux: Sistem Yönetimi 0.5
Ansible ile Konfigürasyon Yönetimi
Ağ Yöneticiliğine Giriş
Blockchain 101
Docker’a Giriş
Graylog ile Merkezi Log Yönetimi ve Analizi
HTML, CSS, Javascript ile Modern Web Geliştirmeye Giriş
Kubernetes Nedir Yenir mi İçilir mi?
LaTeX 101
Laravel ile Modern Web Programlama
PHP ile Web Programlamaya Giriş
PostgreSQL 101
Python 101
R ile Veri Madenciliği
Web Uygulama Güvenliği
Web3 ve DeFi, Web3 DeFi’den İbaret midir?
Zimbra Open Source Edition Eğitimi
Ayrıntılı bilgiler https://kamp.linux.org.tr adresinden alınabilir.
Mustafa Akgül Özgür Yazılım Kış Kampı 2023 için yorumlar kapalı
Linux Kullanıcıları Derneği (LKD) ile Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi işbirliği ile hazırlanmaya başlanan Linux Yaz Kampı, 12 yıl önce düzenlenmeye başladı. İlki 2010 yılında Işık Üniversitesi Şile yerleşkesinde düzenlenen Linux Yaz Kampı’nın yeni bir sürümü yapılacak. Bilindiği gibi; Linux Yaz Kampı ile Akademik Bilişim Kursları’nın kurucusu, 13 Aralık 2017’de kaybettiğimiz Mustafa Akgül’dü. Bu nedenle, Linux Kullanıcıları Derneği ve İnternet Teknolojileri Derneği; bundan böyle bu etkinliklerin isminin “Mustafa Akgül Özgür Yazılım Yaz Kampı” ve “Mustafa Akgül Özgür Yazılım Kış Kampı” olarak değiştirilmesine karar verdi. Önümüzdeki Mustafa Akgül Özgür Yazılım Kampı, 19 Ağustos-28 Ağustos 2022 tarihleri arasında her zaman olduğu gibi Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi’nde gerçekleştirilecek. Kamp için başvurular 28 Temmuz-5 Ağustos 2022 tarihleri arasında yapılabilecek.
Tüm dünyayı sarsan Covid-19 salgını koşullarında, Türkiye’de İnternet’in 27. yaşında 23. İnternet Haftasını kutluyor ve günümüzün gerçekliğinde bir kez daha vurguluyoruz: Şimdi ve her zaman; İnternet Yaşamdır!
https://internethaftasi.org.tr/2020/
3 yıl önce yitirdiğimiz değerli öğretmenimiz, Türkiye’de “İnternet’in Babası” olarak bilinen Doç. Dr. Mustafa Akgül’ün öncülüğünde İnternet kültürünü yaymak, İnternet’in Türkiye için önemini anlatmak, ülkemizin İnternet politikalarını tartışmak, yeni projeler başlatmak için düzenlenen “İnternet Haftaları”nı bu yıl küresel Koronavirüs Salgını koşullarında kutluyoruz.
Salgına karşı alınan önlemler gereği “sosyal izolasyon” nedeniyle fiziksel olarak bir araya gelemesek de tüm dünyanın yoğun bir biçimde İnternet üzerinden buluştuğu, görüştüğü, haberleştiği ve İnternet’in öneminin ve değerinin bir kez daha anlaşıldığı günleri yaşıyoruz. Bu tür dönemlerin “tarihin akışını hızlandırdığı” yorumları yapılıyor; belki daha çok uzun süreler tartışacağımız ve hazırlanacağımız uzaktan çalışma, uzaktan eğitim gibi uygulamalara hızlıca geçiş yaptık. Ancak gözetim ve İnternet’in tahakküm altına alınması çabaları da bu hızlı dönüşümün parçası olarak karşımıza çıkıyor. İnternet’i artık bir tehlike değil yaşamımızın bir parçası olarak görmek ve kösteklemek yerine desteklemek olarak daha da gelişmesi için ne yapabiliriz diye düşünmek gerekir.
Bizler, bilişim alanında faaliyet gösteren meslek kuruluşları ve sivil toplum örgütleri olarak her yıl olduğu gibi bu yıl da İnternet’in son bir yılı için değerlendirmelerimizi ve önerilerimizi kamuoyuyla paylaşıyor, İnternet’in yaşamsal önemini kavrayan her kişi ve kurum için İnternet Haftası’na etkin katılım çağrımızı yineliyoruz.
Dünyada ve Türkiye’de İnternet Kullanımı
Dünyada ve ülkemizde İnternet kullanımı yaygınlığı, geçtiğimiz yıllardakine benzer biçimde bu yıl da artış gösterdi; 4,5 milyar İnternet kullanıcısı ile %59 yaygınlığa ulaşıldı. Dünya geneliyle karşılaştırmada geçen yıllara göre ülkemizin durumunda bir fark oluşmadı. Türkiye’de İnternet kullanıcı sayısı 62 milyona, yaygınlık ise %74’e ulaştı.
İnternet’te kişi başı günlük geçen zaman 4 saate yükselirken Türkiye, İnternet başında en çok zaman geçiren ülkeler sıralamasında 12’nciliğe yükseldi. Bu sıralamada Türkiye’nin önündeki ülkelerin tümünün daha az gelişmiş ülkeler olduğu göz önüne alındığında bu durumun düşündürücü ve araştırılmaya değer olduğunu söyleyebiliriz.
Dünyada 3,8 milyar sosyal medya kullanıcısıyla %49 yaygınlık gözlenirken Türkiye’de 54 milyon kullanıcı ile %64 sosyal medya yaygınlığına ulaşıldı. Sosyal medya yaygınlığında ülkemizin durumu dünya geneliyle karşılaştırıldığında son yıllarda Türkiye’nin daha yavaş bir artış gösterdiği gözlendi.
İnternet’ten TV akışı dünyada hızlı bir yükseliş gösterirken Türkiye bu istatistiğe 21. sıradaki ülke olarak girdi ve dünya ortalaması olan %67 yaygınlığın 5 puan gerisinde kaldı. Ülkemizin İnternet altyapısındaki geri kalmışlık dikkate alındığında yoğun bant kapasitesi kullanımı gerektiren TV izleme teknolojisi için gelecek çok parlak olmayabilir.
Kripto para sahipliğinde ise 8. sıradan istatistiğe giren Türkiye, dünya ortalaması olan %7 yaygınlığın iki puan üzerinde %9 yaygınlık değerine sahip. Bu durum, bir yandan ülkemizin sosyal medyanın ilk yıllarındaki hızlı adaptasyonuna ve yeniliklere açık bir kesiminin olmasına bağlanabilecekken diğer yandan yüksek oynaklığa sahip güvenilir yatırım aracı olmaktan uzak bir mecrada maceraperestlik olarak da yorumlanabilir.
Türkiye’de İnternet Altyapısı ve Tarifeler
Türkiye’de ortalama bağlantı hızı, test ölçümü yapan speedtest.net istatistik sitesince sabit bağlantıda 22 Mb, mobil bağlantıda 36 Mb olarak ölçülmüştür. Buna göre Türkiye sabit bağlantı hızında dünya 95.’si, mobil bağlantıda 50.’sidir. Son yıllardaki gelişmeler incelendiğinde özellikle 2017 yılından sonra diğer uluslara göre hızlı bir geri kalma gözlemlenmektedir.
Her ne kadar BTK 2019 3. Çeyrek Pazar Verileri Raporu’nda %77 geniş bant yaygınlığı olduğu, bunun %14’ünün sabit hat kullanıcısı, %63’ünün mobil hat kullanıcısından oluştuğu belirtilse de sabit kullanıcıda dünya standardının altında bir geniş bant tanımı yapılmakta, GSM’de ise 4G’ye etkin olarak geçmemiş kullanıcılar dahil edilerek bu rakama ulaşılmaktadır. “We Are Social” verileri, mobil genişbant yaygınlığını 2018 yılında %48 raporlarken BTK’nin %74,5 yaygınlık açıklaması, çelişkili bir durum oluşturmaktadır.
Etkin bant genişliği ortalamaları üzerinde en önemli etkiye sahip ölçüt, ülkenin sahip olduğu fiber altyapı uzunluğudur. Türk Telekom’a ait 294.677 km, diğer operatörlere ait 60.000 km fiber altyapı mevcuttur. Sektör araştırmalarına göre Türkiye’nin bant genişliği kapasitesinde nüfusuna oranla gereksinimini karşılamak için bunun on katı bir yatırıma, 3 milyon km fiber altyapıya ihtiyacı olduğu bilinmektedir. Türk Telekom’un (TT’nin) özelleştirilmesinde yaşanan çarpıklık ve sonunda borçlarını ödeyemeyen Oger Telekom’un şirketi alacaklı bankalara devri ve yönetim kuruluna dört iktidar temsilcisi atanmasıyla yaşanan gelişmeler, hem altyapıya gerekli yatırımın yapılamamasına hem de TT’nin piyasadaki haksız tekel konumunun ve BTK uygulamalarının diğer operatörlerin gelişmesine engel olmasına yol açmıştır. Aşağıdaki grafikte 2011 yılından bugüne BTK pazar verileri raporlarına göre km cinsinden döşeli Türk Telekom (TT) ve diğer operatörlere ait fiber altyapı uzunluğu gösterilmiştir.
Üç ana servis sağlayıcının İnternet erişim tarifelerin TL cinsinden karşılaştırması, aşağıdaki tabloda yer almaktadır. Adil Kullanım Kotasının/Noktasının (AKN’nin) 2019 başında kalkmasıyla taahhütsüz, kampanyasız tarifeler pahalılıklarından ötürü ev kullanıcıları için yeğlenebilir olmaktan çıkmıştır. Tabloda 24 ay taahhütlü kampanya fiyatları verilmiştir; ancak kampanya çeşitliliği ve koşulların karmaşıklığı açısından bu tablo hem karşılaştırılabilirlik yönünden zayıftır hem de hatasız olması pek mümkün gözükmemektedir.
AKN’nin kalkması, kullanıcıyı hem taahhütlü kampanyalara zorladı hem ucuz paketler için AKN’nin bir bakıma ad değiştirip kota olarak dönmesine neden oldu hem de bütçelere düşen toplam yükü artırdı. En ucuz kotalı tarife 45 TL civarındayken limitsiz tarife ise 78 TL gibi çok yüksek bir değere ulaştı.
Sektör temsilcileri, İnternet tarifelerinin yüksekliğine gerekçe olarak BTK’ye ve “Evrensel Hizmet Fonu”na yapılan yüksek kesintileri gösteriyor. Çoğu ülkede uygulanan Evrensel Hizmet Fonu, piyasanın özelleşmesi sonucunda altyapı yatırımlarının özel kesim için kazançlı olmadığı bölgelere kamu kesiminin altyapı ulaştırması için kullanılması öngörülen bir fondur. Bugüne dek bu fonun amacına uygun kullanılmaması bir yana fon, aynı BTK payı gibi, harcanmayan ve harcanan kısmının ise doğru biçimde değerlendirilmediği bir kaynak olageldi.
Gb
Kota/Ortam/Şartlar
Türk Telekom
Superonline
D-Smart
4
20 GB kotalı fiber
85
4
40 GB kotalı fiber
90
45
4
40 GB kotalı ADSL
45
4
60 GB kotalı fiber
95
60
4
24 ay 4GB kotalı ADSL
94
6
24 ay 6GB kotalı ADSL
95
8
24 ay 12GB kotalı ADSL
108
8
24 ay ADSL
80
75
12
24 ay fiber
15
24 ay fiber
92,5
16
24 ay yeni müşteri fiber
73
16
24 ay fiber
78
16
24 ay ADSL
90
85
24
24 ay fiber
70
25
24 ay fiber
100
35
24 ay fiber
110
50
24 ay fiber
140
135
100
24 ay fiber
150
210
150
25
24 ay 50 GB kotalı fiber
70
50
24 ay 100 GB kotalı fiber
80
100
24 ay 200 GB kotalı fiber
100
Türkiye’de Erişim Engellemeleri ve Sansür
Son yılların erişim engellemeleri arasında en önemlisi, 29 Nisan 2017’de başlayan dünyada ve ülkemizde en çok ziyaret edilen ilk beş site içinde yer alan Özgür Ansiklopedi Wikipedia’ya ve Wikimedia sayfalarına konulmuş olan engellemeydi. Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi, Mayıs 2019’da uygulamanın ifade özgürlüğünü ihlal ettiğine karar verdi. Wikimedia Vakfınca yapılan bireysel başvuru sonucu görülen davada Anayasa Mahkemesi 26 Aralık 2019’da erişim engelinin hak ihlali olduğuna hükmetti. Kararın Resmi Gazete’de yayınlanmasının ardından 15 Ocak 2020’de Türkiye’nin 991 günlük Vikipedi özlemi sona erdi.
23 Şubat 2020 gecesi, Libya’da öldürülen bir asker ve bir MİT mensubuyla ilgili yaptıkları haberi Twitter hesaplarından paylaşmaları üzerine gazeteciler Murat Ağırel ile Batuhan Çolak’ın akıllı telefonlarına ve tüm paylaşım ağı hesaplarına kötü amaçlı kişiler tarafından girildi ve Twitter paylaşımları silindi. Sonraki günlerde Murat Ağırel bu haberle ilgili gözaltına alınıp tutuklandı.
27 Şubat 2020 gecesi Suriye’nin İdlib kenti kırsalında 33 askerin yaşamlarını yitirdikleri haberlerinin yayılmasıyla neredeyse 24 saati bulan bir sosyal medya ve anlık mesajlaşma platformlarını yavaşlatma, engelleme uygulamasına gidildi. Bir yandan Twitter, Facebook, Whatsapp, Youtube gibi ortamlara erişim olanaksız hale gelirken diğer yandan VPN kullanılarak engeli aşmaya çalışan kullanıcılar bir süre sonra en çok kullanılan VPN uygulamalarından başlatılarak kapsamı genişletilen bir başka hizmet kısıtlamasıyla karşı karşıya kaldılar. Sosyal medyada olayla ilgili görüntüleri paylaşan birçok hesap bloke edilirken on binlerce içerik bir gün içinde sildirildi. Siyasi örgütler ve demokratik kitle örgütleri gün içinde durumu protesto eden birçok açıklama yayımladı. Akşam saatlerine doğru erişim yavaşlatma işlemi iptal edildi.
İçinde olduğumuz yılın en çok konuşulan erişim engeli, 5 Mart 2020’de Oda TV’ye getirilen yasaktı. Libya’da ölen bir MİT mensubunun cenaze töreniyle ilgili haber nedeniyle Oda TV’nin yöneticileri gazeteciler Barış Terkoğlu, Barış Pehlivan ve MİT üyesinin fotoğrafını bir sosyal medya paylaşımından bulan yerel gazeteci Hülya Kılınç tutuklanarak cezaevine kondular. İlk günlerde hukuki şartlar yerine getirilmeden başlanılan uygulamada, odatv.com dışında, odatv.com.tr, odatv.net, odatv.co, odatv.biz, odatv2.com gibi site tarafından yeni kullanıma alınan alan adlarına da engelleme yapıldı.
İfade Özgürlüğü Derneği’nin Aralık 2019’da yaptığı açıklamada, engellenen site sayısının 2006-2014 yıllarında 80.533’ken, 2015-2019 yıllarında 206.351 olarak kayda geçtiği belirtildi. Ayrıca 2019 yılı içinde Ekim ayına kadar 36.000 sitenin kapatılmış olması, erişim engellerinde ülkenin geldiği noktayı gözler önüne serdi.
Twitter geçtiğimiz yıl içerisinde gazetecilere ait olanların da bulunduğu çok sayıda hesabı askıya aldı ve resmi makamların başvurusu üzerine birçok “tweet”i sildi. 2018’de altı ay içinde 5.000 üzerinde hesabı askıya alan şirket, başvuruların yalnızca %4’üne olumlu yanıt verdiğini açıklamıştı. Silinen 9.000 “tweet”in ise toplam başvuruların %18’ini oluşturduğu biliniyordu.
Freedom House 2019 İnternet Özgürlüğü Raporu’nda Türkiye özgür olmayan ülkeler kategorisinde kalmaya devam etti. “Özgürlük puanı”nı düşüren etkenler arasında İnternet omurgasının yüksek oranda merkezi olması, çok sayıda yeni erişim engeli ve birçok kişinin çevrimiçi etkinliklerinden dolayı, cumhurbaşkanına hakaret ya da Türk Lirasının değer kaybı konusunda yorumda bulunmak gibi nedenlerle gözaltına alınıp tutuklanması gösterildi. Ayrıca raporda kadınların İnternet erişiminin erkeklere oranla %15 daha düşük olması; Türk Telekom’un piyasa hâkimiyetinin ve TT yönetimindeki anlayışın servis sağlayıcı çeşitliliği ve rekabetine engel olması; muhaliflere yönelen “troll” saldırıları; Haziran 2019’daki yerel seçimlerde muhalefet adayı Ekrem İmamoğlu hakkında yalan habere dayalı yoğun çevrimiçi video kampanyası gibi bilginin hükümet tarafından kontrolü ve manipülasyonu; Ensonhaber, Hürriyet gibi hükümet yanlısı haber kaynaklarının, İnternet erişiminde Sözcü gibi muhalif kaynaklara göre ezici bir üstünlükle önde olmalarının yarattığı haber çeşitliliğinde kısıtlılık; Canan Kaftancıoğlu’nun yıllar önceki paylaşımları için verilen hüküm ve Zeytin Dalı, Barış Pınarı gibi askeri harekâtlara karşı yapılan barış temalı paylaşımlar nedeniyle yapılan tutuklamalar; devlet tarafından anonim İnternet kullanımına izin verilmemesi; çevrimiçi gözetim uygulamalarının yaygınlığı; siber saldırıların yoğunluğu gibi olgular sıralandı.
Covid-19 Salgını ve İnternet Teknolojileri
Covid-19 salgınıyla birlikte İnternet’in insanların günlük yaşantısındaki rolü de yeniden şekilleniyor. Okulların fiziksel eğitime ara vermesi, bazı iş kollarının evden çalışmaya olanak sağlaması ve insanların sosyal izolasyon amacıyla evlerinde kalmak durumunda olmaları sonucunda eğitim, iş ve sosyal ilişkiler gibi önemli alanlarda bu yeniden şekilleniş kendini gösteriyor. Günlük yaşamda fiziksel olarak gerçekleşen birçok işlemin “e-devlet, çevrimiçi bankacılık, sanal alışveriş” gibi sanal karşılıkları daha çok ilgi görmeye başladı. Bu etkiler, salgın ile ilgili halkı bilgilendirme görevini de üstlendiği düşünülerek yorumlandığında, internetin, insanların evde kalma oranını artırarak salgının çok daha büyük boyutlara ulaşmasını engellemede büyük rol aldığını gösteriyor. Yaşanan olağanüstü durumda edindiği bu önemli rol, internetin elektirik, su gibi temel bir ihtiyaç olduğu gerçeğini ortaya çıkarıyor.
İnternet’in iş, eğitim ve sosyal ilişkiler kapsamında başrolü oynuyor olması, hem dünya çapında hem de ülkemizde veri trafiğinin miktarını ve zamansal dağılımını etkiliyor. Yapılan analizler, normalde akşam saatlerinde artan veri trafiğinin gün içine yayıldığını gösteriyor. Bu artışta özellikle toplantılar ve sosyal iletişim için kullanılmakta olan video-konferans uygulamalarının, evlerinde izolasyon içerisinde bulunan kesimin eğlence ihtiyaçlarını oyun ve medya servis sağlayıcıları aracılığıyla karşılıyor olmasının ve belki de en önemlisi eğitimin uzaktan yapılıyor olmasının etkisi büyük. İçinde bulunduğumuz koşullarda, üniversitelerimizdeki eğitim eşzamanlı olarak video-konferans uygulamaları ile yürütülürken, Milli Eğitim Bakanlığına bağlı okulların eğitim süreçleri Eğitim Bilişim Ağı (EBA) üzerinden yürütülüyor. Milyonlarca kullanıcının eşzamanlı olarak İnternet kullanmasını gerektiren böyle bir gerçeklikte analizler, İnternet altyapısının dünya genelindeki ve ülke çapındaki artan veri akışını karşılayabiliyor olduğunu göstermekte; ancak bu duruma ek olarak ülkemizde tam anlamıyla izolasyonun söz konusu olmadığı ve tüm öğrencilerin İnternet erişimi bulunmadığı düşünüldüğünde, daha fazla talebin oluştuğu adil bir senaryoda veri akışının sağlıklı olup olmayacağı sorusu akla geliyor.
Eğitim alanında, bir anda uzaktan eğitime geçmek zorunda kalınmış olması da sorunlara yol açıyor. Üniversiteler, kısa süre içerisinde, altyapının yeterli olup olmadığı test edilemeden ve eğitim süreçleri hazırlanamadan uzaktan eğitime geçmiş bulunmakta. Milli Eğitim Bakanlığı’nın, EBA’nın eşzamanlı istekleri yoğunluktan ötürü karşılayamadığı zamanlarda öğrencileri televizyona yönlendirdiği biliniyor. Öte yandan eğitim alanında hizmet erişiminin adil olmaması da önemli bir sorun. Her düzeyden çoğu öğrencinin ne sağlıklı bir İnternet erişimi, ne de (Fatih projesine karşın) İnterneti kullanacak donanımı var. EBA uygulamasında öğretmenlere tanınan tartışma açma, çalışma gönderme vb. etkileşimli işlemler, İnternet tabanlı uygulamanın yerinin televizyon yayınlarıyla doldurulamayacağını örnekliyor. Dahası, halihazırda İnternet erişimine sahip öğrencilerin video tabanlı ders içerikleri nedeniyle kota sorunları yaşadığı ve içeriğe adil olarak erişemediği biliniyor. Bazı servis sağlayıcıları tarafından hediye edilen sözde kota miktarları ise bu ciddi probleme, oldukça kısa erimli olması nedeniyle, çözüm sunuyormuş gibi yapmaktan öteye geçmiyor. Kimi ülkelerde uygulanmakta olan öğrencilere ücretsiz erişim, salgından ekonomik anlamda etkilenen kişi ve işyerlerine kesinti yapılmaması ve faiz işletilmemesi gibi düzenlemeler, ne yazık ki Evrensel Hizmet Fonu’nu amacına uygun biçimde değerlendirmeyen ülkemizde yaşama geçirilemiyor. Derin yoksulluk içindeki toplum kesimlerinin evinde uydu ve hatta televizyon olmadığından bihaber gibi davranan yönetimin sunduğu uzaktan eğitim, öğretmeniyle mesafesi artan dezavantajlı kesim öğrencilerinin arkadaşlarıyla her gün artan düzey farkını baştan görmezden geliyor.
Covid salgını dönemi çözümlerinin eğitimde yarattığı eşitsizlikler dışında alışkanlığı ve teknolojiye yatkınlığı bulunmayan yaşlıların önemli bir kesimi uzaktan hizmet alımında zorluklar yaşamaya ve yaşamını sürdürmek için başkalarının yardımına normalde olduğundan daha çok gereksinme duymaya devam ediyor. Cep telefonuna gelen mesajın eczacı tarafından Sağlık Bakanlığı bilgi sistemine girilmesiyle işleyen sistem cep telefonunun her bireyde olmadığını da bilmiyormuş gibi davranıyor.
Dijital uçurumun bir yanında yaşlılar bulunurken bir yanında da yoksullar bulunuyor. İnternetin yarattığı uzaktan hizmet alımı şansını bulamayan yoksullar, iş aramak ya da geçici işlerde çalışmak için terkettikleri izolasyonu sıklıkla yardım bulmak, dağıtılan yardımlardan pay almak için telefonları hep meşgul çalan kapıları dolaşmak için de terk ediyor.
İnternet’in salgın günlerindeki diğer bir önemli rolü de vakaların izlenmesi ve salgının kontrol altına alınmasına yönelik önlemlerde ortaya çıkıyor. Vakaların, akıllı telefonlar aracılığıyla konum bazında izlenmesi ve izolasyon altında tutulmasına yönelik önlemler, özellikle salgın sona erdiğinde oluşacak kişisel verilerin gizliliğinin ihlali olasılığından ötürü kaygı oluşturuyor. Salgını kontrol altına almak için dönemsel olarak kabul edilebilecek kimi gözetim uygulamalarının kalıcı hale getirilmesi kaygısı, uzmanlar ve dijital hak savunucuları tarafından dile getiriliyor.
Doğal afet (deprem, sel, salgın, orman yangını vb.), terör saldırısı, toplumsal eylemler (Gezi Direnişi) gibi herkesi ilgilendirebilecek, anlık olay akışının çok fazla hızlandığı durumlarda, normal zamanda bile insanların gündemi izleme aracı olan paylaşım ağları ve İnternet ortamı daha da anlamlı hale gelirken bu ortamların dikkatli kullanımının, sağduyunun yitirilmemesi ve psikolojinin sağlıklı kalması açısından ne denli önemli olduğunu son yıllarda çokça deneyimledik. Salgınla baş etmeye çalıştığımız son haftalarda, bilgi kirliliği ve yanlış bilginin kolay yayılmasının etkilerini de yeniden görüyoruz. Anlık mesajlaşma uygulamalarında, çeşitli nedenlerle çok sayıda farklı grup içerisinde yer alıyoruz; dahil olduğumuz grup sayısı da grupların kalabalıklığı da günden güne artıyor. Bilginin onlarca kişiye kolayca iletimi, bu gruplarda kaynağı belirsiz, güvenilirliği doğrulanmamış paylaşımların da çoğalmasına neden oluyor; böylesi olağandışı durumlarda kirli bilginin katlanarak yayılmasına sıklıkla denk geliyoruz. Bir bilgiyi paylaşmadan önce, 1 dakikadan az sürede doğruluğunu araştırmak, İnternet ortamının getirdiği olanaklarla son derece kolayken, hızla paylaşım yapmak -belki de tüketim toplumunun bir getirisi olarak- daha çekici oluyor.
Görsel hazırlamanın, ses dosyası oluşturmanın, video üretmenin oldukça kolaylaştığı günümüzde, çarpıtılmış ya da yanlış bilgi üretimi de arttı. Veri iletmenin kolaylaşması, insanların bu konularda bilinçli olmamasıyla birleştiğinde, ortaya inanılması güç bir bilgi kirliliği çıkarıyor. Kirli/yanlış bilginin çokluğu, bilimsel bilgi üretme ve duyurma çabasındaki kaynakların gündemini de gereksiz yere meşgul ederek insanları rahatlatabilecek doğru, tutarlı, bilimsel bilgilere erişilmesine engel oluyor. Fiziksel sağlığın yolunun biraz da zihinsel sağlıktan geçtiğini düşündüğümüzde, bilinçli ve duyarlı bireylerin, çevresindeki bu tür paylaşımlara elinden geldiğince müdahale etmesi ve farkındalık oluşturmak için uğraş vermesi gerekiyor. Ayrıca, bu konularda kurumsal olarak ve bilimsel yöntemlerle mücadele eden Uluslararası Bilgi Doğrulama Ağı’nda yer alan oluşumların bilinirliğini de artırmamız gerekiyor.
Talepler ve Öneriler
İnternet ve İnternet altyapısını kullanan teknolojiler ortaya çıktığı günden beri yaşamlarımızı değiştirdi ve değiştirmeye devam ediyor. Bu değişimi hızlandıracak bir başka altyapı yeniliği, 5. Kuşak (5G) mobil iletişim teknolojisi, yakın zamanda yaygın olarak kullanılma girecek. Ancak İnternet için de diğer tüm teknolojilerde olduğu gibi iyi ve kötü uygulama örneklerini görüyoruz.
Bugün tüm dünyayı etkisi altına alan salgın, İnternet’in yaşamsal önemini yeniden ortaya koyarken geleceğe dönük bir değerlendirmeyi de zorunlu kılıyor. Bu koşullarda İnternet ve teknoloji alanında yıllardır savunduğumuz temel haklar ve ilkeler ışığında güncel önerilerimizi paylaşıyoruz:
İnternet, bir kamusal hizmet olarak değerlendirilmeli, tüm yurttaşlara ucuz, yüksek hızda ve kesintisiz İnternet erişimi sağlanmalıdır.
Eğitim, sağlık ve bilimsel çalışmalar için sınırsız geniş bant İnternet hizmeti ücretsiz olarak verilmelidir.
Türkiye’de İnternet’in kullanımı, geliştirilmesi ve yönetimi için katılımcı, özerk ve saydam bir yapılanmaya gidilmeli; uzmanların, meslek kuruluşlarının ve sivil toplum örgütlerinin yer alacağı bir “İnternet Kurulu” oluşturularak etkin biçimde çalışması sağlanmalıdır.
Bugün ve yakın gelecekteki gereksinimler ve talepler göz önünde bulundurularak İnternet altyapısı hızla geliştirilmeli ve iyileştirilmelidir.
İnsanların iletişim ve haber kaynaklarına erişim hakkı ile ifade özgürlüğünü kısıtlayan sansür kabul edilemez! Erişim engellemeleri kaldırılmalı ve ilgili mevzuat yeniden düzenlenmelidir.
İnternet üzerinde insanların kişilik ve mahremiyet haklarını ihlal eden gözetim, takip ve kontrol uygulamaları kabul edilemez! Kullanıcılar kendi ürettikleri verinin sahibi olmalıdır. Veriler ancak anonimleştirildikten sonra toplumun ortak gereksinimleri doğrultusunda işlenmelidir.
Salgınla mücadele amacıyla kişisel veri toplayan, işleyen ve aktaran tüm kurum ve kuruluşlar bu amaç dışında verileri kullanmayacaklarını ve bu dönem dışında uygulamaya son vereceklerini taahhüt etmelidirler.
İnternet altyapısında ve İnternet üzerinde çalışarak hizmet sağlayan uygulamalarda özgür yazılımlar kullanılmalı; özgür yazılım felsefesinin ve uygulamalarının geliştirilmesi için çaba gösterilmelidir.
İnternet’in başta sağlık alanı için olmak üzere insanlığın ortak yararı gözetilerek geliştirilmesine çaba gösterilmeli ve araştırma faaliyetleri bu bakış açısıyla yürütülmelidir.
İnternet’e erişim ve İnternet’in kullanımındaki her türlü toplumsal eşitsizliğin giderilmesi için politikalar oluşturulmalı; eşitsizliğin giderilmesi ve İnternet’in adil kullanımı, yasal düzenlemelerle kurala bağlanmalıdır.
BTK için telefon faturalarından yapılan yüksek kesinti azaltılarak, bu havuzda toplanan ve Evrensel Hizmet Fonu’nda bulunan kaynaklar, eğitimde ve salgınla mücadelede adaletsizlik yaratan dijital uçurumun kapatılmasında, toplumun dezavantajlı kesimlerine ücretsiz internet bağlantısı sağlanması için harcanmalıdır.
Covid salgını süresince İnternet kullanım bedeli faturaları ertelenmeli, dar gelirli, işini kaybetmiş aboneler için iptal edilmelidir.
Türkiye’de İnternet’in doğuşu ve gelişiminde büyük çabaları olan, İnternet Haftası etkinlikleri ve benzeri birçok etkinliği başlatıp yıllarca düzenleyen Doç. Dr. Mustafa AKGÜL’ü sevgi ve özlemle anarken onunla özdeşleşen İnternet Haftası seslenişini, bugünün gerçekliğiyle vurgulayarak yineliyoruz:
İnternet Yaşamdır!
Kamuoyuna saygılarımızla duyururuz.
Bileşenler
Alternatif Bilişim Derneği
Bilgisayar Mühendisleri Odası
Elektrik Mühendisleri Odası
İnternet Derneği (ISOC-TR)
İnternet Teknolojileri Derneği
Korsan Parti Türkiye Hareketi
Linux Kullanıcıları Derneği
Medya ve Hukuk Çalışmaları Derneği
Özgür Yazılım Derneği
Pardus Kullanıcıları Derneği
Punto 24 Bağımsız Gazetecilik Derneği/Susma Platformu
Toplumsal Bilgi ve İletişim Derneği
https://internethaftasi.org.tr/2020/
23. İnternet Haftası Bildirgesi: Türkiye’de İnternet’in 27. Yaşı Kutlu Olsun! İnternet Yaşamdır! için yorumlar kapalı
27 Şubat 2020 gecesi Suriye’nin İdlib kenti kırsalında 33 canımızı yitirmiş olduğumuz haberini almanın derin üzüntüsü içindeyiz. Ülkemize başsağlığı diliyoruz.
Netblocks’un verilerine göre Türkiye’de internet kullanıcıları 16 saati aşkın süre boyunca Twitter, Facebook, YouTube, Instagram ve Whatsapp görüntü/video hizmetlerine erişim sağlayamadı. Servis sağlayıcıları ise “Facebook, Twitter ve Instagram gibi sosyal medya kanallarına erişimde kesintiler yaşanabilmektedir.” açıklaması ile yetindi. Daha önce her kritik olayda olduğu gibi bu olayda da devleti yönetenler, kendi sorumluluğunu üstlenmek yerine, önemli sosyal medya ve anlık mesajlaşma platformlarına erişimi yavaşlatmayı ve eleştirel görüş bildirilen hesaplar konusunda yasal işlem başlatıldığını basın yoluyla duyurmayı tercih etmiştir. Her ne kadar resmi makamlarca, kesinti ve yavaşlamanın kendileri tarafından yapılmadığı yoğunluk nedeniyle yaşandığı açıklansa da, yoğun kullanımın pek de mümkün olmadığı saatlerde dahi durumun değişmemesi açıklamayla örtüşmemektedir. Ayrıca VPN üzerinden sosyal medya sunucularına erişim sağlandığında bağlantı yavaşlığının ve kesintilerinin ortadan kalkması da ilgililerin açıklamalarının gerçeği yansıtmadığını ortaya koymaktadır. Aynı makamlar bilinen en yaygın VPN adreslerini de engellemek için büyük bir telaş içindedir.
İçinde bulunduğumuz çağda iletişimin ve bilginin kontrol altına alınması, mızrağın çuvala girmesi gibi mümkün değildir. İnternet modern demokrasilerde başta ifade özgürlüğü olmak üzere temel hak ve özgürlüklerin kullanılması bakımından önemli bir araçsal değere sahiptir. İnternetin sağladığı sosyal medya zemini kişilerin bilgi ve düşüncelerini açıklama, karşılıklı paylaşma ve yaymaları için vazgeçilmez niteliktedir. Söz konusu hakların özgürce kullanımı, bu gibi durumlarda daha da önem kazanmaktadır. Suç unsuru içermeyen eleştiri niteliğinde olan paylaşımlar nedeniyle halka gözdağı vermek, korku ortamı yaratmak, hükümet eliyle yapılan yurttaşın haber alma, yorum yapma hakkını engelleyen bu sansür özgür ve demokratik bir ülkede kabul edilemez. Tekrar vurgulamak isteriz ki, bilgiye erişim ve özgür internet bir insan hakkıdır, engellenemez!
Aşağıda imzaları bulunan İnternet Yaşamdır Platformu bileşenleri olarak, halkın haber alma hakkını ve ifade özgürlüğünü her zaman savunacağımızı belirtiyor, ülkemizi çağdışı ülkeler sınıfına sokacak uygulamaları kınıyoruz.
Diğer yandan tam bir güne yaklaşan internet kesintileri aralıklarla sürerken iktidar sözcülerinin özgürce, yasakladıkları sosyal medya olanaklarını kullanarak aralıksız olarak açıklamalar, kınamalar, gözdağı mesajları yayınlaması ve tehditler savurmasını acı bir ironi olarak tarihe kaydettiğimizi belirtmek istiyoruz.
Kısıtlama ve kesintilerin yanında sosyal medya, haber siteleri ve web sitelerinde yayınlanan aykırı görüşlere, istenmeyen görüntü ve haberlere karşı engelleme ve hatta sildirme işlemleri de hız kesmeden devam etmektedir. Tüm bu sansürlemeleri de tıpkı kesintiler gibi temel anayasal hak ve insan hakkı olan halkın haber alma ve ifade özgürlüğüne saldırı olarak niteliyor ve kınıyoruz.
Kamuoyunun tüm duyarlı kesimlerini, her türlü sansüre karşı ortak mücadeleye davet ediyoruz.
İnternet yaşamdır! İnternet kısıtlamaları ve sansür uygulamaları acilen sona erdirilmelidir.
1 Mart 2020
İnternet Yaşamdır Platformu Bileşenleri
Alternatif Bilişim Derneği
Ankara Barosu Bilişim Hukukçuları
Bilgisayar Mühendisleri Odası
Korsan Parti Hareketi
Linux Kullanıcıları Derneği
Medya ve Hukuk Çalışmaları Derneği
Toplumsal Bilgi ve İletişim Derneği
Pardus Kullanıcıları Derneği
İnternet Yaşamdır! İnternet Kısıtlamalarına ve Sansürüne Son Verilmelidir! için yorumlar kapalı
13 Aralık 2017’de yitirdiğimiz, derneğimizin kurucularından, onursal başkanımız Doç. Dr. Mustafa Akgül’ü, ölümünün 2. yıldönümünde düzenleyeceğimiz bir panel ile anacağız. 14 Aralık 2019 Cumartesi günü, mezar ziyaretinin ardından gerçekleşecek anma etkinliğine Mustafa Akgül’ün tüm sevenlerinin ve özgür yazılım topluluğunun katılımını bekliyoruz.
Mustafa Akgül’ün Mezarı Başında Anma Saat: 13:00 Yer: Ankara Karşıyaka Mezarlığı (T21 / B576)
Panel: Mustafa Akgül Anısına Saat: 14:00 Yer: İnşaat Mühendisleri Odası Rüştü Özal Salonu Adres: Necatibey Cd. No:57 Çankaya / Ankara
